Οι χώρες της ανατολικής ΕΕ φαίνεται να απομακρύνονται από τους κλιματικούς στόχους του 2030

Οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, από ότι φαίνεται, επιδεικνύουν χαμηλές φιλοδοξίες με τα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (NECP), εγείροντας ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα της περιοχής να εκπληρώσει τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ, σύμφωνα με πρόσφατες εκθέσεις.

Τα NECP αποτελούν βασικό δομικό στοιχείο στην αρχιτεκτονική της πολιτικής για το κλίμα της ΕΕ, επειδή καθορίζουν τις ιδιαιτερότητες του τρόπου με τον οποίο κάθε χώρα σχεδιάζει να επιτύχει τους συλλογικούς στόχους που έχουν συμφωνηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Μόνο τρεις χώρες της ΕΕ – η Ισπανία, η Κροατία και η Σλοβενία – τήρησαν την ετήσια προθεσμία της ΕΕ στις 30 Ιουνίου για να υποβάλουν τα ενημερωμένα εθνικά τους σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα.

Αλλά είναι ήδη σαφές ότι τα κράτη μέλη της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες της ΕΕ, σύμφωνα με μια νέα έκθεση του CEE Bankwatch Network.

Οι εκθέσεις προόδου του NECP «δεν λαμβάνονται πάντα σοβαρά υπόψη σε ορισμένες χώρες, όπως η Σλοβακία, όπου λείπουν δεδομένα», αναφέρει η έκθεση. Και με το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, πολλοί έχουν ξαναπέσει σε παλιές συνήθειες υποστηρίζοντας την κατανάλωση φυσικού αερίου και άνθρακα αντί των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Αυτή η τάση είναι ιδιαίτερα εμφανής στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όπου έχουν ληφθεί μέτρα για την επιβράδυνση της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα, την οπισθοδρόμηση σε προηγούμενες δεσμεύσεις ή ακόμη και την εκ των πραγμάτων εκ νέου άνθρακοποίηση της οικονομίας», αναφέρει η έκθεση.

Η μελέτη CEE Bankwatch απηχεί τις προειδοποιήσεις του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου (ECA), το οποίο εξέδωσε έκθεση νωρίτερα αυτή την εβδομάδα λέγοντας ότι οι χώρες της ΕΕ είχαν υποβάλει μόνο ασαφή σχέδια για την απαλλαγή από τις  εκπομπές άνθρακα της οικονομίας τους και κινδύνευαν να χάσουν τους συλλογικούς τους στόχους για το κλίμα.

Ο κίνδυνος είναι ότι ολόκληρη η διαδικασία NECP καταλήξει να είναι μια απλή «άσκηση κουβέντας» για τα κράτη μέλη της Ανατολικής ΕΕ, προειδοποιεί το CEE Bankwatch.

Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη για τους Klaus-Dieter Borchardt και Christopher Jones, δύο πρώην ανώτερους αξιωματούχους της Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίοι βρίσκονται τώρα με την εταιρεία συμβούλων Baker McKenzie στις Βρυξέλλες.

«Όλοι ξέραμε ότι η επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας για το 2030 θα ήταν πρόκληση», δήλωσαν οι Jones και Borchardt σε σχόλια που έστειλαν μέσω email στο EURACTIV.

«Ωστόσο, υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός ανησυχητικών ενδείξεων ότι απέχουμε πολύ από το να είμαστε σε καλό δρόμο για την επίτευξή τους», πρόσθεσαν. « Όχι μόνο το έγγραφο του CEE Bankwatch, αλλά και η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου της Δευτέρας, αμφισβητεί ότι βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, ακόμη και με τα αναθεωρημένα Εθνικά Σχέδια για την Ενέργεια και το Κλίμα», ανέφεραν οι δύο πρώην αξιωματούχοι.

Για παράδειγμα, οι ουγγρικές αρχές ανταποκρίθηκαν στην ενεργειακή κρίση του 2022 αυξάνοντας την εγχώρια παραγωγή ορυκτών καυσίμων και καθυστερώντας τη σταδιακή κατάργηση της ενέργειας από άνθρακα, αναφέρει η έκθεση του CEE Bankwatch. Στη Βουλγαρία, οι προηγούμενες δεσμεύσεις για την απομάκρυνση του άνθρακα από τον τομέα της ενέργειας θα μπορούσαν επίσης να αντιστραφούν, προσθέτει.

Λείπει η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας

Για τον Pawel Czyzak, ανώτερο αναλυτή ενέργειας και κλίματος στο think tank Ember, αυτή είναι μια χαμένη ευκαιρία, καθώς τα  Εθνικά Σχέδια Ενέργειας και Κλίματος προσφέρουν «μια τέλεια ευκαιρία» για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας στην περιοχή. «Αλλά στις περισσότερες χώρες της ΚΑΕ δεν έχουν γίνει ακόμη σημαντικές ανακοινώσεις σχετικά με τους ενημερωμένους κλιματικούς στόχους», δήλωσε ο Czyzak στο EURACTIV.

Αντίθετα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραβλέπονται, παρόλο που υπάρχουν σημαντικές δυνατότητες για ηλιακή και αιολική ενέργεια στην περιοχή.

Οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης μπορούν να επιτύχουν το απαιτούμενο μερίδιό τους στον νέο στόχο της ΕΕ για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μόνο με την ανάπτυξη περισσότερης αιολικής ενέργειας», ανέφερε η βιομηχανική ένωση WindEurope σε κοινή δήλωση με ομάδες προβληματισμού και άλλες εμπορικές ομάδες.

Ένα άλλο ανησυχητικό εύρημα στην έκθεση CEE Bankwatch είναι η έλλειψη διαφάνειας και δέσμευσης της κοινωνίας των πολιτών στη διαδικασία σύνταξης των επικαιροποιημένων NECP. Καθώς οι περισσότερες διαπραγματεύσεις διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών, υπάρχει μικρή ευκαιρία για δημόσιες διαβουλεύσεις, τονίζει η έκθεση.

Πηγή: euractiv

ΔΚ