ΟΗΕ: Έναρξη ιστορικής δίκης για την κλιματική αλλαγή στη Χάγη.

Το ανώτατο δικαστήριο των Ηνωμένων Εθνών θα ξεκινήσει ακροάσεις τη Δευτέρα για να εξετάσει τις νομικές υποχρεώσεις των κρατών παγκοσμίως για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Η υπόθεση, που κατατέθηκε ενώπιον του Διεθνούς Δικαστηρίου, αποτελεί τη μεγαλύτερη στην ιστορία του και αναμένεται να ενισχύσει τις ευάλωτες χώρες στον αγώνα κατά των καταστροφικών επιπτώσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Μετά από χρόνια πιέσεων από νησιωτικά κράτη που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ζήτησε πέρυσι από το Διεθνές Δικαστήριο γνωμοδότηση για “τις υποχρεώσεις των κρατών όσον αφορά την κλιματική αλλαγή.”

Η Μαργκαρέθα Βεβερίνκε-Σινγκ, επικεφαλής της νομικής ομάδας του νησιωτικού κράτους Βανουάτου, δήλωσε: “Θέλουμε το δικαστήριο να επιβεβαιώσει ότι η συμπεριφορά που έχει καταστρέψει το κλίμα είναι παράνομη.”

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα νησιωτικά κράτη

Την τελευταία δεκαετία, η στάθμη της θάλασσας αυξήθηκε κατά μέσο όρο 4,3 εκατοστά παγκοσμίως, με ορισμένες περιοχές του Ειρηνικού να βιώνουν μεγαλύτερη άνοδο. Παράλληλα, η θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί κατά 1,3 βαθμούς Κελσίου από την προ-βιομηχανική εποχή λόγω της καύσης ορυκτών καυσίμων.

Το Βανουάτου, μαζί με άλλα μικρά κράτη, πιέζει για διεθνή νομική παρέμβαση στην κλιματική κρίση. Ο Ραλφ Ρεγενβάνου, εκπρόσωπος του Βανουάτου για την κλιματική αλλαγή, δήλωσε: “Ζούμε στην πρώτη γραμμή των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Είμαστε μάρτυρες της καταστροφής της γης, των μέσων διαβίωσής μας, του πολιτισμού μας και των ανθρώπινων δικαιωμάτων μας.”

Νομική βαρύτητα της απόφασης

Αν και οποιαδήποτε απόφαση του δικαστηρίου θα είναι συμβουλευτική και όχι δεσμευτική, θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για άλλες νομικές ενέργειες, όπως εσωτερικές αγωγές.

Την Κυριακή, πριν από την ακρόαση, ομάδες ακτιβιστών θα συγκεντρώσουν περιβαλλοντικές οργανώσεις από όλο τον κόσμο για εκδηλώσεις, ομιλίες και συζητήσεις.

Από τη Δευτέρα, το δικαστήριο στη Χάγη θα ακούσει από 99 χώρες και περισσότερους από δώδεκα διακυβερνητικούς οργανισμούς μέσα σε δύο εβδομάδες, σε μια διαδικασία που αποτελεί τη μεγαλύτερη στη σχεδόν 80χρονη ιστορία του.

Κρίσιμα ερωτήματα

Οι 15 δικαστές από όλο τον κόσμο θα απαντήσουν σε δύο ερωτήματα:

1. Ποιες είναι οι υποχρεώσεις των κρατών βάσει του διεθνούς δικαίου για την προστασία του κλίματος και του περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων θερμοκηπίου;
2. Ποιες είναι οι νομικές συνέπειες για τις κυβερνήσεις όταν οι ενέργειες ή οι παραλείψεις τους έχουν σημαντικά βλάψει το κλίμα και το περιβάλλον;

Το δεύτερο ερώτημα αναφέρεται συγκεκριμένα σε μικρά αναπτυσσόμενα νησιωτικά κράτη που επηρεάζονται περισσότερο από την κλιματική αλλαγή, καθώς και στις παρούσες και μελλοντικές γενιές.

Η διαδικασία ακολουθεί μια σειρά από δικαστικές αποφάσεις σε όλο τον κόσμο που απαιτούν από τις κυβερνήσεις να κάνουν περισσότερα για τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.

Η Ολλανδία, όπου εδρεύει το δικαστήριο, κατέγραψε ιστορική απόφαση το 2015, όταν δικαστήριο έκρινε ότι η προστασία από τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα. Η απόφαση επικυρώθηκε το 2019 από το Ολλανδικό Ανώτατο Δικαστήριο.