ΕΕ: Πρωτοποριακή συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών από τη ναυτιλία

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι υπουργοί της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία τις πρώτες πρωινές ώρες της Πέμπτης (23 Μαρτίου) σχετικά με ένα αρκετά εμβληματικό νόμο για τη μείωση των θαλάσσιων εκπομπών στον ναυτιλιακό τομέα, σηματοδοτώντας ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για τα σχέδια του μπλοκ να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050. Σύμφωνα με τον νόμο, ο οποίος χαιρετίστηκε ως μια από τις πιο φιλόδοξες νομοθεσίες για τα καύσιμα στο τομέα της ναυτιλίας παγκοσμίως, οι εκπομπές των πλοίων θα μειωθούν κατά 2% από το 2025 και κατά 80% από το 2050.

Σε αντίθεση με τον αντίστοιχό του στον τομέα των αερομεταφορών, ο νόμος δεν διευκρινίζει ποια καύσιμα πρέπει να χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία, αλλά μάλλον απαιτεί τη μείωση της έντασης των καυσίμων του θερμοκηπίου με την πάροδο του χρόνου. Το επίπεδο μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου που πρέπει να επιτευχθεί αυξάνεται κάθε πέντε χρόνια: 2 % από το 2025, 6 % από το 2030, 14,5 % από το 2035, 31 % από το 2040, 62 % από το 2045 και 80 % από το 2050.

Εκτός από τον άνθρακα, οι στόχοι καλύπτουν τις εκπομπές μεθανίου και υποξειδίου του αζώτου. Βέβαια, η συμφωνία θα ισχύει μόνο για πλοία άνω των 5.000 τόνων. Ωστόσο, οι υποστηρικτές επισημαίνουν ότι αυτό καλύπτει περίπου το 90% των εκπομπών CO2 από τη ναυτιλία. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επανεξετάσει το θέμα αυτό το 2028 και θα αποφασίσει εάν θα θέσει απαιτήσεις μείωσης του άνθρακα και σε μικρότερα πλοία.

«Η συμφωνία αυτή καθορίζει μακράν την πιο φιλόδοξη πορεία στον κόσμο προς την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στη θάλασσα. Καμία άλλη παγκόσμια δύναμη δεν έχει συντάξει ένα τόσο ολοκληρωμένο πλαίσιο για την αντιμετώπιση των θαλάσσιων εκπομπών. Αυτό είναι πραγματικά πρωτοποριακό», δήλωσε ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Jörgen Warborn, Σουηδός νομοθέτης με την κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ (Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα).

Ο Warborn υποστήριξε την απόφαση να εφαρμοστεί ο κανονισμός σε όλα τα πλοία που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη, λέγοντας: «Οι Ευρωπαίοι πολίτες και οι ευρωπαϊκές εταιρείες δεν πρέπει να πληρώσουν τον λογαριασμό για τις προσπάθειες ολόκληρου του κόσμου για το κλίμα». «Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και η ναυτιλία είναι μια παγκόσμια βιομηχανία, αλλά όταν η πρόοδος είναι πολύ αργή στη διεθνή σκηνή, η ΕΕ ανεβάζει ρυθμούς και σημειώνει πρόοδο», πρόσθεσε.

Πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων (δηλαδή Containers) και επιβατηγά πλοία που ελλιμενίζονται σε μεγάλα λιμάνια της ΕΕ, αυτά που καλύπτονται από τον κανονισμό της ΕΕ για τα εναλλακτικά καύσιμα, θα είναι επίσης υποχρεωμένα να χρησιμοποιούν την παροχή ρεύματος στην ξηρά για όλες τις ανάγκες ηλεκτρικής ενέργειας όσο θα είναι αγκυροβολημένα, από το 2030 και μετά. Βάσει της συμφωνίας, οι κυρώσεις που θα εισπράττονται από όσους δεν επιτυγχάνουν τους στόχους θα κατανέμονται σε έργα που επικεντρώνονται στην απαλλαγή του ναυτιλιακού τομέα από τις εκπομπές άνθρακα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα επιφορτιστεί επίσης με την παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού, διασφαλίζοντας ότι δεν θα υπονομεύσει υπέρμετρα την ανταγωνιστικότητα του τομέα.

Οι δραστηριότητες προερχόμενες από τον ναυτιλιακό τομέα στην ΕΕ ευθύνονται για περίπου το 3-4% των εκπομπών CO2 του μπλοκ ετησίως.

Η συμφωνία αυτή  αντιπροσωπεύει μια άτυπη συμφωνία μεταξύ των συννομοθετών του μπλοκ, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Η συμφωνία θα πρέπει τώρα να συμφωνηθεί επίσημα και από τα δύο θεσμικά όργανα προτού γίνει νόμος. Εάν απορριφθεί από οποιονδήποτε από τους δύο, οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξαναρχίσουν – ένα ασυνήθιστο αν και όχι πρωτοφανές φαινόμενο.

Συνθετικά καύσιμα

Ενώ τα καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα, όπως τα βιοκαύσιμα δεύτερης γενιάς και τα συνθετικά καύσιμα που προέρχονται από υδρογόνο, είναι επί του παρόντος πολύ λιγότερο διαθέσιμα από το πετρέλαιο, η νομοθεσία θα ενισχύσει σημαντικά την αγορά βιώσιμων ναυτιλιακών καυσίμων, σύμφωνα με τους νομοθέτες.

Οι υποχρεωτικοί στόχοι θα αυξήσουν τη ζήτηση για πράσινα καύσιμα σε ολόκληρο τον κλάδο, τονώνοντας την παραγωγή και καθιστώντας τα καύσιμα αυτά φθηνότερα με την πάροδο του χρόνου.

Σύμφωνα με τον νόμο, τουλάχιστον το 2% των ναυτιλιακών καυσίμων του μπλοκ πρέπει να αποτελείται από συνθετικά καύσιμα που παράγονται με πράσινη ηλεκτρική ενέργεια έως το 2034. Για να διασφαλιστεί ότι οι απαιτήσεις για τα ηλεκτρικά καύσιμα παραμένουν οικονομικά προσιτές για τον τομέα, προβλέπεται καθεστώς κινήτρων, το οποίο επιτρέπει τη διπλή προσμέτρηση των συνθετικών καυσίμων στους στόχους (γνωστούς ως «πολλαπλασιαστής δύο») έως το 2035.

Ο Jim Corbett, ο Ευρωπαίος περιβαλλοντικός διευθυντής του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ναυτιλίας, επαίνεσε τη νομοθεσία για τη συμβολή της στην αύξηση της ζήτησης για καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα στην Ευρώπη. Η συμφωνία παρέχει στις ναυτιλιακές εταιρείες την απαραίτητη σαφήνεια για να «πραγματοποιήσουν περαιτέρω επενδύσεις για να υποστηρίξουν τη μετάβαση σε μηδενικά καύσιμα αερίων του θερμοκηπίου», είπε.

Η βιομηχανία προηγμένων βιοκαυσίμων ήταν εξίσου θετική προς τη συμφωνία, με τον Angel Alvarez Alberdi, γενικό γραμματέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιοκαυσίμων με βάση τα απόβλητα και προηγμένα βιοκαύσιμα (EWABA), να λέει ότι η βιομηχανία είναι έτοιμη να «αυξήσει σημαντικά τις παραδόσεις στον τομέα της ναυτιλίας για να επιτύχει τους νέους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στη ναυτιλία».

«Αδύνατα σημεία»

Ωστόσο, δεν έσπευσαν όλοι οι νομοθέτες να επαινέσουν τη συμφωνία. Η ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Jutta Paulus, σκιώδης εισηγήτρια για τον φάκελο, είπε ότι η συμφωνία υπολείπεται από την άποψη της κλιματικής πολιτικής.

«Αντί να καταστήσει την Ευρώπη ηγέτη στην έρευνα και την ανάπτυξη βιώσιμων καυσίμων και θαλάσσιας πρόωσης, η ΕΕ περιορίζεται σε μικροσκοπικές ποσοστώσεις για τη δεκαετία του 2020 και δεν παρέχει κίνητρα για πρόσθετες επενδύσεις σε βιώσιμα συνθετικά καύσιμα», δήλωσε ο Paulus.

«Επιπλέον, ο νέος κανονισμός για τα βιώσιμα καύσιμα στις θαλάσσιες μεταφορές έχει αρκετά αδύνατα σημεία λόγω πολλών εξαιρέσεων. Μένει να ελπίζουμε ότι οι απαιτήσεις του κανονισμού θα ξεπεραστούν από την πραγματικότητα, επειδή οι φιλόδοξες ναυτιλιακές εταιρείες βρίσκονται ήδη σε ετοιμότητα», πρόσθεσε.

Πηγή: euractiv.com