ΕΕ: Η οικονομία υδρογόνου της δυσκολεύεται να αποκτήσει δυναμική

Η ζήτηση για ανανεώσιμο υδρογόνο στην Ευρώπη αναμένεται να φθάσει τους 8,5 εκατομμύρια τόνους έως το 2030, πολύ κάτω από τους 20 εκατομμύρια τόνους που έχει προγραμματίσει η ΕΕ, σύμφωνα με τη βιομηχανία, η οποία ζητά αλλαγή στρατηγικής για την αύξηση της προσφοράς και της ζήτησης.

Το υδρογόνο, ένα αέριο καθαρής καύσης, θεωρείται συχνά ως το κλειδί για την απαλλαγή από τον άνθρακα σε βιομηχανικούς τομείς που εξαρτώνται από ορυκτά καύσιμα, όπως ο χάλυβας και τα χημικά, καθώς και στις μεταφορές μεγάλων αποστάσεων, όπου η ηλεκτροκίνηση δεν είναι εφικτή προς το παρόν.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τις προσπάθειες για την ενίσχυση της εκκίνησης του υδρογόνου στην αγορά με την υιοθέτηση μιας στρατηγικής που καθορίζει τους ορισμούς και τους στόχους χρήσης του ανανεώσιμου υδρογόνου που προτάθηκε για το 2020.

Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Επιτροπή αύξησε τους στόχους της ΕΕ, στοχεύοντας στην παραγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου εντός του μπλοκ των 27 χωρών και στην εισαγωγή της ίδιας ποσότητας έως το 2030.

Όμως ορισμένοι, όπως ο καθηγητής του Sciences Po Thierry Bros, λένε ότι ελάχιστα έχουν επιτευχθεί μέχρι σήμερα και ότι η οικοδόμηση μιας οικονομίας υδρογόνου “είναι απλώς μια αδύνατη επιδίωξη”.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αναγνωρίζουν επίσης τις προκλήσεις. “Δεν έχουμε αρκετή ζήτηση για πράσινο υδρογόνο, επειδή δεν έχουμε αρκετό υδρογόνο στην αγορά”, λέει ο Jerzy Buzek, Πολωνός νομοθέτης της ΕΕ από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.

“Από την άλλη πλευρά, δεν έχουμε κίνητρα για την παραγωγή υδρογόνου επειδή δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση”, προσθέτει.

Οι πολιτικοί το αποκαλούν το υδρογόνο “δίλημμα της κότας και του αυγού”, αναρωτώμενοι αν θα πρέπει να προηγηθεί η ζήτηση ή η παραγωγή.

Το λεγόμενο γκρίζο υδρογόνο που παράγεται από ορυκτό αέριο είναι ήδη συνηθισμένο, με 8 εκατομμύρια τόνους του καυσίμου να καταναλώνονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη, κυρίως από τα διυλιστήρια πετρελαίου και τη χημική βιομηχανία. Εν τω μεταξύ, η παραγωγή υδρογόνου φιλικού προς το κλίμα παραμένει μικρή, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 5% του συνόλου.

Πρότυπα για την προώθηση της οικονομίας του υδρογόνου

Για να διευκολύνει τη στροφή προς το πράσινο υδρογόνο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε με τη θέσπιση αρκετών βασικών νόμων που συνδυάζουν πρότυπα και στόχους χρήσης για τους βιομηχανικούς καταναλωτές. Εν τω μεταξύ, οι κανόνες για την αγορά και τις υποδομές εξακολουθούν να συζητούνται στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων της Επιτροπής για το φυσικό αέριο και το υδρογόνο που κατατέθηκαν Δεκέμβριο του 2021.

Τον Ιούλιο του 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το χρυσό της πρότυπο: την ετικέτα “ανανεώσιμες πηγές ενέργειας” για το υδρογόνο, η οποία παρουσιάστηκε στο πλαίσιο μιας ευρύτερης αναθεώρησης της οδηγίας της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Για να κερδίσουν την πράσινη ετικέτα, οι ηλεκτρολύτες που παράγουν υδρογόνο πρέπει να είναι σε θέση να αποδείξουν ότι είναι συνδεδεμένοι με ειδικές, νεόδμητες εγκαταστάσεις ηλιακής ή αιολικής ενέργειας.

Λιγότερο αυστηροί κανόνες θα ισχύουν σε χώρες που έχουν ήδη ένα μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, όπως η Γαλλία και η Σουηδία. Από το 2030, οι παραγωγοί θα πρέπει να αποδεικνύουν την κατανάλωση “πράσινης” ηλεκτρικής ενέργειας σε ωριαία βάση. Πριν από την ημερομηνία αυτή, η κατανάλωση υδρογόνου πρέπει να αντιστοιχεί στην παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε μηνιαία βάση.

Η εκκολαπτόμενη βιομηχανία υδρογόνου της ΕΕ υποστηρίζει ότι τα κριτήρια αυτά είναι υπερβολικά περιοριστικά, ενώ οι υποστηρικτές του σχεδιασμού λένε ότι οι αυστηροί κανόνες είναι ζωτικής σημασίας για να αποφευχθεί η λειτουργία των ηλεκτρολυτών με ενέργεια από άνθρακα.

Ένας δευτερεύων, λιγότερο αυστηρός εφεδρικός ορισμός απαιτεί το φιλικό προς το κλίμα υδρογόνο να μειώνει τις εκπομπές κατά 70% σε σχέση με τα καύσιμα που αντικαθιστά – είτε πρόκειται για φυσικό αέριο, είτε για άνθρακα, είτε για συμβατικό υδρογόνο.

Παρά τις ανησυχίες αυτές, η ευρωπαϊκή βιομηχανία αναμένει ότι οι κανόνες της ΕΕ που επιβάλλουν τη χρήση υδρογόνου σε τομείς όπως οι μεταφορές και η βιομηχανία θα ενισχύσουν σημαντικά τη ζήτηση για ανανεώσιμο υδρογόνο μέχρι το 2030.

Η τράπεζα υδρογόνου έρχεται στο προσκήνιο

Στην πορεία προς τα εκεί, ένα μέσο αναμένεται να διαδραματίσει βασικό ρόλο: η τράπεζα υδρογόνου του μπλοκ, ένα χρηματοδοτικό μέσο που δημιουργήθηκε για να στηρίξει τους επίδοξους παραγωγούς υδρογόνου.

Στα τέλη Αυγούστου, ο κλάδος χαιρέτισε την ανακοίνωση ότι οι πρώτοι διαγωνισμοί θα ανοίξουν τον Νοέμβριο – ανοίγοντας τον δρόμο για την εκταμίευση 800 εκατομμυρίων ευρώ σε παραγωγούς υδρογόνου από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ.

Τα έργα πρέπει να πληρούν αυστηρούς κανονισμούς για να τύχουν της επιδότησης που φτάνει τα 4,5 ευρώ ανά κιλό παραγόμενου υδρογόνου – ξεπερνώντας την αμερικανική επιδότηση των 3 ευρώ ανά κιλό. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συνδεθούν με ειδικές νεόδμητες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να διασφαλίσουν ότι η χρήση του παραγόμενου υδρογόνου μειώνει τις εκπομπές κατά τουλάχιστον 70%.

Ωστόσο, οι φορείς του κλάδου επέδειξαν “μια αίσθηση δισταγμού σχετικά με το αν είναι η κατάλληλη στιγμή για να περάσουμε από τα σχέδια στα χαρτιά στις τελικές επενδυτικές αποφάσεις”, δήλωσε τον Ιούνιο ο Στέφανο Γκράσι, επικεφαλής του γραφείου του επιτρόπου της ΕΕ για την ενέργεια Κάναντι Σίμσον.

Εν τω μεταξύ, η δέσμη μέτρων για το φυσικό αέριο και το υδρογόνο εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες. Το αποτέλεσμά της θα καθορίσει τους κανόνες του παιχνιδιού για τους παραγωγούς, τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν οι μελλοντικές υποδομές υδρογόνου και ποιος θα έχει τη ρυθμιστική εποπτεία της αγοράς.

Ωστόσο, ο κλάδος ζητά ήδη την αναθεώρηση της προσέγγισης της ΕΕ, επικαλούμενος την εμφάνιση νέων παικτών όπως οι ΗΠΑ και την έλλειψη υιοθέτησης από την αγορά σε βασικούς τομείς χρήσης, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία.

Πηγή: euractiv.com

ΔΚ