Δεν πάει Ντουμπάι για την COP28 ο Μπάιντεν

Ο αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν θα ταξιδέψει στο Ντουμπάι για την COP28, όπως επιβεβαίωσε αμερικανός αξιωματούχος την Κυριακή. 

Στη διάσκεψη των μερών της σύμβασης-πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, που θα αρχίσει την Πέμπτη και θα διαρκέσει ως τις 12 Δεκεμβρίου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αναμένεται συμμετοχή-ρεκόρ, που θα ξεπεράσει τους 70.000 αξιωματούχους και απεσταλμένους, σύμφωνα με την προεδρία των ΗΑΕ. 

Παρών αναμένεται να είναι και ο πάπας Φραγκίσκος. 

Στο επίκεντρο της COP28 βρισκεται η μείωση των εκπομπών μεθανίου δεύτερου σημαντικότερου αερίου του θερμοκηπίου.

Παρά το γεγονός ότι, περισσότερες από 150 χώρες έχουν δεσμευθεί από το 2021 για τη μείωση των εκπομπών κατά 30%, από τα επίπεδα του 2020, έως το 2030, λίγες από αυτές έχουν δώσει λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο που θα το πετύχουν.

Αυτό που απαιτείται, σύμφωνα με την Προεδρία της COP, είναι να μετατραπούν οι δεσμεύσεις σε επείγουσα δράση, με οικονομική υποστήριξη για τις αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και κανονισμούς για τους κλάδους που εκπέμπουν μεθάνιο, όπως πετρέλαιο, φυσικό αέριο και γεωργία.

Σημειώνεται ότι, τα ΗΑΕ έχουν καλέσει τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου να εξαλείψει σταδιακά τις εκπομπές μεθανίου μέχρι το 2030, επιδιώκοντας η τελική συμφωνία να περιλαμβάνει σαφή πλάνα από πλευράς κάθε χώρας.

Σύμφωνα με το Reuters, η Παγκόσμια Τράπεζα αναμένεται κατά τη διάρκεια της συνόδου να εγκαινιάσει ένα νέο ταμείο, με την υποστήριξη ανεξάρτητων πετρελαϊκών εταιρειών μεταξύ άλλων, για προγράμματα ανίχνευσης και απορρύπανσης σε αναπτυσσόμενες χώρες που εκπέμπουν μεγάλες ποσότητες μεθανίου.

Στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα του 80χρονου αμερικανού προέδρου ξεχωρίζουν επίσκεψη που θα κάνει στο Κολοράντο για να αναφερθεί στις αμερικανικές επενδύσεις στην αιολική ενέργεια, συνάντηση με τον πρόεδρο της Ανγκόλας και το άναμμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου στον Λευκό Οίκο. 

Τις  διαπραγματεύσεις στην COP28 θα χειριστεί εκ μέρους της Ουάσινγκτον ο ειδικός απεσταλμένος για το κλίμα -πρώην υπουργός Εξωτερικών και πρώην γερουσιαστής- Τζον Κέρι.

Ο ίδιος αμερικανός αξιωματούχος δεν ξεκαθάρισε για ποιον λόγο έλαβε αυτή την απόφαση ο Μπάιντεν, η προσοχή του οποίου είναι επικεντρωμένη από την 7η Οκτωβρίου στον πόλεμο Ισραήλ – Χαμάς.

Ο αμερικανός πρόεδρος επιδιώκει επίσης να προχωρήσουν έργα στο εσωτερικό, καθώς σε λιγότερο από έναν χρόνο θα διεξαχθούν προεδρικές εκλογές. 

Ο Μπάιντεν πήρε μέρος και στις δύο προηγούμενες διασκέψεις για το κλίμα, που διεξήχθησαν αφότου ανέλαβε την προεδρία το 2021, παρότι δεν ήταν αυτός ο κανόνας. Ο αμερικανός πρόεδρος είχε δώσει το «παρών» στην COP26, στη Γλασκώβη, το 2021 —όπου ανακοίνωσε την επιστροφή των ΗΠΑ στη Συμφωνία του Παρισιού, από την οποία την είχε αποσύρει ο Ντόναλντ Τραμπ— και στην COP27 στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου.

– Τι σημαίνει COP –

COP σημαίνει Διάσκεψη των Μερών στα αγγλικά. Συγκεντρώνει τα 198 “μέρη”, δηλαδή τα 197 κράτη και την ΕΕ που έχουν υπογράψει την σύμβαση-πλαίσιο του ΟΗΕ για τις κλιματικές αλλαγές (UNFCCC).

Πρόκειται για τη μία από τις τρεις συμβάσεις του Ρίο ντε Τζανέιρο, που υιοθετήθηκαν στην “Σύνοδο Κορυφής για τη Γη του Ρίο” το 1992.

Οι COP γίνονται κάθε χρόνο από το 1995 σε διαφορετική πόλη, αλλάζοντας εν γένει ήπειρο. Η αρίθμησή τους στηρίζεται στην χρονολογική σειρά. Φέτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φιλοξενούν την COP28 μετά την υποστήριξη της υποψηφιότητάς τους από τις χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού. Πέρυσι η COP27 διεξήχθη στην Αφρική, στην Αίγυπτο. Η COP29, το ερχόμενο έτος, θα διεξαχθεί στην ανατολική Ευρώπη, σε πόλη που δεν έχει ακόμη επιλεγεί, και η Βραζιλία του Λούλα θέλει να υποδεχθεί την COP30 το 2025.

Ταυτοχρόνως με τις COP διεξάγονται οι διασκέψεις των μερών του Πρωτοκόλλου του Κιότο (οι λεγόμενες CMP) και των 195 μερών της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 (οι λεγόμενες CMA).

Επισημαίνεται ότι υπάρχουν COP για αρκετές άλλες συμβάσεις ή συνθήκες του ΟΗΕ, που αφορούν άλλα θέματα, όπως η ερημοποίηση ή η προστασία των υγροτόπων. Αυτή για την βιοποικιλότητα διεξάγεται μόνον κάθε δύο χρόνια και η πιο πρόσφατη, η COP15 του Μόντρεαλ, είχε ως αποτέλεσμα μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια συμφωνία.

– Σε τι εξυπηρετεί η COP για το Κλίμα –

Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους ηγέτες οφείλουν να καταλήξουν σε ένα τελικό κείμενο, το οποίο υιοθετείται με την έκφραση συναίνεσης κι όχι τη διεξαγωγή ψηφοφορίας και ρυθμίζει τις διαφορές συμφερόντων και θέσεων, αποσκοπώντας την ίδια ώρα στην επίτευξη προόδου στον αγώνα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Στο περιθώριο των διαπραγματεύσεων αυτών, οι οποίες υπερβαίνουν συνήθως το προβλεπόμενο χρονοδιάγραμμα, συναντώνται διάφοροι λομπίστες (φορείς άσκησης πιέσεων), εκπρόσωποι διεθνών μη κυβερνητικών οργανώσεων ή οργανισμών, οι οποίοι αυξάνουν εκεί τις ανακοινώσεις και τις εκούσιες δεσμεύσεις.

Σε ορισμένες COP, οι συζητήσεις μεταξύ των ηγετών δεν κατέληξαν σε κάτι σημαντικό.

Το 2009, η COP15 στην Κοπεγχάγη απέτυχε να καταλήξει σε παγκόσμια συμφωνία, μολονότι οδήγησε την τελευταία στιγμή σε ένα πολιτικό κείμενο με τη συμμετοχή της Κίνας και των ΗΠΑ.

Άλλες COP άφησαν ένα πιο θετικό ίχνος στην ιστορία, με πρώτη την COP21 το 2015 στο Παρίσι.

Σε αυτήν γεννήθηκε η Συμφωνία του Παρισιού, η πρώτη που δεσμεύει το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και έχει στόχο την διατήρηση της ανόδου της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας “αρκετά κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου” σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και, ει δυνατόν, τον περιορισμό της ανόδου της στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Επίσης στην COP26 στην Γλασκώβη το 2021 χαρακτηρίστηκαν για πρώτη φορά τα “ορυκτά καύσιμα” και ο “άνθρακας” ως η πρώτη αιτία της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

– Τι θα πρέπει να αναμένουμε –

Η COP28 στο Ντουμπάι αναμένεται να συγκεντρώσει αριθμό ρεκόρ συμμετεχόντων, πάνω από 70.000, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα που θα προεδρεύουν της διάσκεψης.

Η επιλογή του επικεφαλής της πετρελαϊκής εταιρείας των ΗΑΕ Adnoc Σουλτάν Αλ Τζάμπερ για να προεδρεύσει της διάσκεψης επικρίθηκε από τους υπερασπιστές τους περιβάλλοντος, αλλά υποστηρίχθηκε από άλλους οι οποίοι θεωρούν ότι δίδει την ευκαιρία για ουσιαστικές συνομιλίες για το θέμα της ενεργειακής μετάβασης στην βασική πετρελαιοπαραγωγική περιοχή.

Η προεδρία των ΗΑΕ προετοιμάζει πολλές ανακοινώσεις για εκούσιες δεσμεύσεις χωρών και/ή επιχειρήσεων, συχνά με χρονικό ορίζοντα το 2030: τριπλασιασμός της δυναμικότητας των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο κόσμο, διπλασιασμός της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, διπλασιασμός της παραγωγής υδρογόνου κλπ.

Ωστόσο οι δεσμεύσεις αυτές δεν θα έχουν την ίδια υποχρεωτική ισχύ με το τελικό επίσημο κείμενο, το οποίο θα πρέπει να υιοθετηθεί στο πέρας των δύο εβδομάδων της διάσκεψης και το οποίο θα λάβει τη μορφή “παγκόσμιου απολογισμού” της Συμφωνίας του Παρισιού. Η μάχη αυτή φέρνει αντιμέτωπους αυτούς που θέλουν το τελικό κείμενο να περιοριστεί στον απολογισμό αυτόν, ο οποίος δείχνει αναμφισβήτητα ότι οι προσπάθειες που έχουν γίνει ως αυτό το στάδιο είναι ανεπαρκείς, με αυτούς που θέλουν σε αυτό να ενταχθεί αίτημα για τη μείωση των ορυκτών καυσίμων.

Εν τέλει, τα χρήματα θα αποτελέσουν όπως πάντα αντικείμενο σκληρών διαπραγματεύσεων, είτε όσον αφορά τις χρηματοδοτήσεις που έχουν υποσχεθεί οι πλούσιες χώρες για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, είτε για τους τρόπους σύστασης ταμείου για την χρηματοδότηση των “απωλειών και των ζημιών” των φτωχότερων χωρών.